فسخ مبایعنامه یکی از مهمترین موضوعات در حوزه املاک و مستغلات است. در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم و به سوالاتی مانند اینکه فسخ مبایعنامه چیست، شرایط فسخ مبایعنامه چیست و مراحل فسخ مبایعنامه چگونه است پاسخ میدهیم.
فسخ مبایعنامه
فسخ مبایعنامه به معنای برهم زدن قرارداد خرید و فروش است. در این صورت، طرفین معامله به صورت کامل از تعهدات خود نسبت به یکدیگر رها می شوند. فسخ مبایعنامه می تواند به صورت یکطرفه یا دوطرفه انجام شود.
تفاوت فسخ مبایعنامه با اقاله
فسخ مبایعنامه و اقاله هر دو به معنای برهم زدن قرارداد خرید و فروش هستند. با این حال، تفاوت های مهمی بین این دو وجود دارد.
فسخ مبایعنامه
به صورت یکطرفه یا دوطرفه انجام می شود.
در صورتی که به صورت یکطرفه انجام شود، دارنده حق فسخ باید دلیل فسخ معامله را به طرف مقابل اعلام کند.
در صورتی که به صورت دوطرفه انجام شود، توافق طرفین باید به صورت کتبی انجام شود.
اقاله
به صورت دوطرفه انجام می شود.
نیاز به دلیل خاصی ندارد.
توافق طرفین باید به صورت کتبی انجام شود.
آثار فسخ مبایعنامه
فسخ مبایعنامه آثار حقوقی متعددی دارد که عبارتند از:
1- برگشت ثمن معامله به خریدار.
2- تحویل مبیع به فروشنده.
3- رفع تعهدات طرفین معامله.
فسخ مبایعنامه به صورت قانونی
در فسخ مبایعنامه به صورت قانونی، قانونگذار به یکی از طرفین معامله حق فسخ داده است. این حق فسخ ممکن است به صورت صریح در قانون ذکر شده باشد یا به صورت ضمنی از سایر مواد قانون استنباط شود.
شرایط فسخ مبایعنامه به صورت قانونی عبارتند از:
وجود حق فسخ برای یکی از طرفین معامله در قانون یا قرارداد.
وجود شرایطی که در قانون یا قرارداد برای فسخ معامله ذکر شده است.
نمونه هایی از فسخ مبایعنامه به صورت قانونی
فسخ مبایعنامه به دلیل عدم پرداخت ثمن معامله توسط خریدار در موعد مقرر.
فسخ مبایعنامه به دلیل عدم تحویل مبیع توسط فروشنده در موعد مقرر.
فسخ مبایعنامه به دلیل وجود عیب در مبیع.
فسخ مبایعنامه به صورت اختیاری
در فسخ مبایعنامه به صورت اختیاری، یکی از طرفین معامله به موجب شرطی که در عقد ذکر شده است، حق فسخ معامله را برای خود ایجاد می کند.
شرایط فسخ مبایعنامه به صورت اختیاری:
1- وجود شرط فسخ در قرارداد.
2- رعایت شرایطی که در شرط فسخ ذکر شده است.
نمونه هایی از فسخ مبایعنامه به صورت اختیاری
فسخ مبایعنامه به دلیل تغییر شرایط اقتصادی.
فسخ مبایعنامه به دلیل عدم رضایت یکی از طرفین معامله از وضعیت مبیع.
فسخ مبایعنامه به صورت قهری
در فسخ مبایعنامه به صورت قهری، معامله به دلیل وقوع یک حادثه غیرقابل پیش بینی از بین می رود.
شرایط فسخ مبایعنامه به صورت قهری
1- وقوع حادثه غیرقابل پیش بینی.
2- عدم امکان ادامه معامله به دلیل وقوع حادثه.
نمونه هایی از فسخ مبایعنامه به صورت قهری
فسخ مبایعنامه به دلیل وقوع جنگ یا سیل یا زلزله.
فسخ مبایعنامه به دلیل فوت یکی از طرفین معامله.
خیارات قانونی در قانونی ایران
در قانون مدنی ایران، ده نوع خیار قانونی برای فسخ معامله وجود دارد که عبارتند از:
خیار مجلس
این خیار برای هر یک از طرفین معامله وجود دارد و به معنای حق فسخ معامله در همان مجلس عقد است. این خیار تنها در عقد بیع و در صورتی که طرفین در یک مجلس حضور داشته باشند، وجود دارد.
خیار حیوان
این خیار برای خریدار در معامله حیوان وجود دارد و به معنای حق فسخ معامله ظرف سه روز از تاریخ عقد است.
خیار شرط
این خیار به موجب شرطی که در عقد ذکر می شود، برای یکی از طرفین معامله یا هر دوی آن ها ایجاد می شود. مدت این خیار باید در عقد ذکر شود.
خیار تاخیر ثمن
این خیار برای فروشنده در معامله بیع وجود دارد و به معنای حق فسخ معامله در صورتی است که خریدار ثمن معامله را در موعد مقرر پرداخت نکند.
خیار رویت و تخلف وصف
این خیار برای خریدار در معامله ای که مبیع را ندیده است، وجود دارد و به معنای حق فسخ معامله در صورتی است که مبیع با وصفی که در عقد ذکر شده است، مطابقت نداشته باشد.
خیار غبن
این خیار برای هر یک از طرفین معامله ای که در آن طرف مقابل دچار غبن فاحش شود، وجود دارد. غبن فاحش عبارت است از تفاوت فاحش بین ارزش واقعی مورد معامله و قیمتی که برای آن پرداخت شده است.
خیار عیب
این خیار برای خریدار در معامله ای که مبیع دارای عیب باشد، وجود دارد. عیب عبارت است از هر نقصی که در مورد معامله وجود داشته باشد و موجب کاهش ارزش آن شود.
خیار تدلیس
این خیار برای خریدار در معامله ای که فروشنده او را فریب داده باشد، وجود دارد. تدلیس عبارت است از هر عمل فریبکارانه ای که فروشنده برای فریب خریدار انجام دهد.
خیار تبعض صفقه
این خیار برای خریدار در معامله ای که ثمن معامله را به صورت اقساط پرداخت می کند، وجود دارد و به معنای حق فسخ معامله در صورتی است که فروشنده یکی از اقساط را در موعد مقرر پرداخت نکند.
نکات مهم در فسخ مبایعه نامه
در صورتی که فسخ مبایعه نامه به صورت یکطرفه انجام شود، دارنده حق فسخ باید دلیل فسخ معامله را به طرف مقابل اعلام کند.
در صورتی که فسخ مبایعه نامه به صورت دوطرفه انجام شود، توافق طرفین باید به صورت کتبی انجام شود.
در صورتی که فسخ مبایعه نامه به صورت یکطرفه انجام شود و طرف مقابل ظرف مدت یک هفته پاسخی ندهد، فسخ معامله قطعی می شود.
در صورتی که فسخ مبایعه نامه به صورت دوطرفه انجام شود، طرفین باید اقدامات لازم را برای اجرای توافق انجام دهند.
دریافت مشاوره حقوقی ملکی
مرکز حقوقی ملکبانان، با مدیریت وکیل فرشته محمد حسینی، مجموعه ای از بهترین وکلای پایه یک دادگستری در مشهد هستند که به دلیل تمرکز خاص خود بر کلیه امور ملکی و تبحر ویژه در حقوق املاک بهترین گزینه پیش روی شما برای کسب مشاوره حقوقی ملکی به شمار می آیند. در مجموعه ما می توانید به تناسب نیاز و شرایط خود در هر بستری که برای شما مناسب تر است مشاوره حضوری، تلفنی و آنلاین با بهترین وکیل الزام به تحویل مورد اجاره در مشهد داشته باشید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر کافی است با متخصصان ما در مرکز حقوقی ملکبانان تماس بگیرید.