اگر کمی با زمینه حقوق قراردادها آشنایی داشته باشید حتما با اصطلاح حقوقی اقاله یا فسخ و یا انفساخ در معامله برخورد کرده اید. فسخ اصطلاحی معروف تر میان عموم اشخاص میباشد و به معنای پایان بخشیدم به قرارداد است.
با همه شباهت هایی که فسخ و اقاله با یکدیگر در نتیجه یعنی پایان یافتن قرارداد با یکدیگر دارند اما دو اصطلاح کاملا متفاوت میباشند که در ادامه این گفتار به تشریح آن میپردازیم.
اقاله زمانی رخ میدهد که طرفین یک عقد که با یکدیگر و اراده سالم به توافق برسند که حقوق و تعهدات به وجود آمده از آن طریق پایان پذیرد و یا عقد اقاله شود و یا تفاسخ صورت پذیرد. این امر در ماده ۲۸۳ قانون مدنی پیش بینی شده است.
فسخ قرارداد نیز یکی از موارد پیش بینی شده توسط قانونگذار است.
اما تفاوت اصلی میان فسخ و اقاله در این است که عنصر تشکیل دهنده اقاله تراضی طرفین است و باید نسبت به انجام آن با یکدیگر توافق نمایند اما فسخ یک عمل حقوقی یک طرفه میباشد که از سوی یکی از طرفین قرارداد به دلایل مختلف ممکن است صورت پذیرد.
در ادامه بیشتر با ویژگی های این اصطلاحات آشنا میشویم و به همین دلیل تفاوت آنها بیشتر آشکار خواهد شد.
برای اقاله قرارداد چه باید کرد؟
اقاله قرارداد به معنای پذیرش فسخ قرارداد و توافق میان طرفین قرارداد است که به همین دلیل به آن تفاسخ نیز گفته میشود. عقدی که ممکن است مورد اقاله از سوی طرفین عقد قرار گیرد باید جزء عقود لازم باشد.
به دلیل اینکه تنها در این عقود است که هر دو طرف تا پایان انجام تعهدات موظف و پایبند به آن هستند و میتوانید برای اطلاع از ویژگی های عقد لازم به ماده ۱۸۵ قانون مدنی مراجعه نمایید.
پس یکی از شروط برای اقاله قرارداد لازم بودن عقد است. دیگر موضوعی که باید به آن توجه نمود داشتن اهلیت هر دو طرف برای اقاله است زیرا انجام چنین امری دخل و تصرف در اموال میباشد و برای انجام آن نیاز به اهلیت طرفین اقاله است.
آخرین موردی که باید به آن توجه کرد اسن است که اقاله میتواند هم نسبت به کل معامله باشد و هم نسبت به جزئی از آن. برای مثال طرفین توافق میکنند که معامله نسبت به بخشی از مبیع فسخ شود و به تبع ثمنی هم در برابر آن پرداخت نگردد.
در این صورت باید موضوع اقاله به صورت دقیق معین باشد زیرا در صورت مبهم بودن موضوع، اقاله باطل است و طرفین ملزم به انجام تعهدات میباشند.
آیا امکان اقاله تمامی قراردادها هست؟
همانطور که بالا توضیح دادیم انجام عمل حقوقی اقاله دارای شرایط خاصی میباشد که میتوان در صورت جمع بودن آنها نسبت به آن اقدام کرد. در برخی موارد هم ممکن است تمام شرایط موجود باشد اما دادگاه از انجام آن جلوگیری نماید.
زمانی که اقاله یک قرارداد سبب آسیب های عمومی به مردم یا به طور کلی کشور شود مقام قضایی از انجام آن به طور جدی جلوگیری خواهد نمود. اولین عقدی که حتی در صورت تراضی طرفین، باز هم از اقاله آن جلوگیری خواهد کرد عقد وقف میباشد.
در این صورت حتی اگر وقف کننده و موقوف له برای تفاسخ به نتیجه رسیده باشند دادگاه از اجرای آن ممانعت خواهد کرد. دومین مورد آن عقد نکاح است. تنها راه پایان بخشیدن به عقد نکاح طلاق است.
موردی که در طلاق بسیار شبیه به اقاله میباشد طلاق توافقی است. در طلاق توافقی مانند اقاله یک قرارداد زوجین برای پایان زندگی مشترک توافق میکنند اما جاری ساختن صیغه طلاق مشروط به تشریفات قانونی میباشد که در تفاسخ وجود ندارند.
اقاله راه بهتری برای اتمام قرارداد است یا فسخ؟
هم اقاله و هم حق فسخ قرارداد هر دو راهی برای اتمام تعهدات قراردادی میباشند که ممکن است استفاده شوند و از نظر نتیجه با یکدیگر تفاوتی نخواهند داشت زیرا در نتیجه هر یک از این اقدامات هیچکدام از طرفین نسبت به طرف دیگر تعهدی باقی تخواهند داشت.
حال باید با توجه به شرایطی که برای شما موجود است، در صورت نیاز از یکی از این دو روش استفاده نمایید. هنگامی که شما در نتیجه عقدی متوجه ضرری شده اید و هیچ حق فسخی هم برای شما به وجود نیامده حال ممکن است حتی با امضای بند اسقاط کافه خیارات این حق فسخ را از خود سلب کرده باشید تنها اقدامی که میتواند به یاری شما بیاید تا ضررهای بیشتر جلوگیری نماید این است که با طرف دیگر قرارداد به توافق برای پایان قرارداد برسید.
دریافت مشاوره حقوقی
گروه وکلای ملکبانان با مدیرت وکیل فرشته محمد حسینی و سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه ی ملکی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
